Dawna Łódź była miastem mostów, a nie tylko fabrycznych kominów [ZDJĘCIA]

Łódź zwano kiedyś miastem kominów. Po II wojnie światowej było ich 300, a zostało około 60. Dziwne, że nie nazwano jej miastem mostów, bo obecnie magistrat zarządza setką mostów, kładek i przepustów.

Na mapach Łodzi z końca XIX wieku, gdy obszar miasta był mniejszy i nie obejmował wszystkich łódzkich rzek, zaznaczonych jest około 40 takich obiektów. Przed I wojną światową mostów było więcej i łodzianie często musieli przez nie przechodzić spacerując po centrum. - Łódzkie rzeki zniknęły wraz z wprowadzeniem ich do podziemnych kanałów. W Łodzi płynie 18 rzek o długość około 127 kilometrów, z czego 64 kilometry ukryto w kanałach - mówi Miłosz Wika, rzecznik Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi. - Podziemne rzeki nadal służą miastu. Odprowadzają ze Śródmieścia nadmiar deszczówki, która nie mieści się w systemie kanalizacji.

Łódź - miasto fabryk oraz tysiąca dymiących kominów. Co zostało? [ZDJĘCIA]

Źródła chorób zakaźnych

Najpierw podziemny kanał wybudowano dla rzeki Łódki w 1918 roku. Kolejne rzeki chowano pod ziemię w latach 20. i 30. - Rzek z centrum pozbyto się, bo były ściekowymi kanałami, źródłem chorób zakaźnych i przykrych zapachów. Często wylewały zanieczyszczając ujęcia wody pitnej - tłumaczy Wika. - O tym, że w centrum płynęły rzeki świadczą nazwy ulic: Podrzeczna, Źródłowa, Wodna, Wodny Rynek, Nad Karolewką. Pofałdowany teren w centrum, opadające i pnące się pod górę ulice, to nic innego jak dawne doliny rzek. Do dziś podczas ulew wypełniają się deszczówką. Niektóre ulice swój przebieg zawdzięczają rzekom, bo biegną wzdłuż ich dolin np.: Ogrodowa, Srebrzyńska, Nad Jasieniem.

Obecnie Zarząd Dróg i Transportu ma pod swoją pieczą sto obiektów zlokalizowanych nad 18 rzekami. - Są to mosty drogowe, kładki dla pieszych i przepusty. Najwięcej jest ich nad Nerem, Olechówką i Sokołówką - mówi Tomasz Andrzejewski z biura prasowego ZDiT.

Dawniej jednak to Łódka mogła się poszczycić sporą ilością mostów i przepustów. - Znajdowały się one m.in. na Kilińskiego przed ulicą Północną, na przedłużeniu ulicy Solnej, na nieistniejącym już odcinku ulicy Wschodniej w Parku Śledzia, na ulicy Nowomiejskiej i Stodolnianej (dziś Zachodniej) oraz Srebrzyńskiej - wylicza Miłosz Wika.

Dawna Łódź na fotografiach [ZDJĘCIA]
Z kolei po drewnianym moście na ul. Bratysławskiej (dawniej ulica Kwiecista) można się było przeprawić przez rzekę Karolewkę. - Natomiast na rzece Jasień mosty znajdowały się na Rokicińskiej, nieistniejącym już fragmencie ulic Teodora, Kilińskiego, Piotrkowskiej, Wiznera (przedłużenie Felsztyńskiego do Wólczańskiej) czy Janiny (równoległa do alei Jana Pawła II) - wyjaśnia rzecznik ZWiK.

Nietypowa rozbiórka

Choć sporej części tych mostów już nie ma, pozostałości po niektórych zostały. Jedna z nich znajduje się na ulicy Wólczańskiej przy Pięknej. To ceglana balustrada na rzece Dąbrówce będącej dopływem Jasienia. - W archiwach ZWIK zachowały się zdjęcia mostu na Dąbrówce przy Pięknej / Wólczańskiej - mówi Wika. - Podobny most z ceglaną balustradą był na ulicy Piotrkowskiej przy pl. Niepodległości.

Pozostałości po mostach znajdują się też pod ziemią i stanowią część konstrukcji kanałów. - Tak jest w dawnym kanale Jasienia pod ulicą Kilińskiego, na Karolewce pod ulicą Wróblewskiego czy w podziemnym kanale Jasienia i Łódki - mówi Wika. - Po regulacji rzek większość mostów rozebrano, ale jeden z tych, które znajdowały się na rzece Jasień przy dawnej ulicy Janiny (al. JP II) saperzy wysadzili w ramach ćwiczeń (w międzywojniu - red.). W archiwach ZWIK zachowały się unikalne zdjęcia z „rozbiórki”.

Archiwalne fotografie łódzkich mostów i rzek można obejrzeć w sobotę na rynku Manufaktury, gdzie ZWiK zorganizuje obchody Światowego Dnia Wody. Kolejną atrakcją będzie wirtualny spacer w trzech wymiarach po zabytkowych zbiornikach wody na Stokach.

Wydarzenia tygodnia w Łódzkiem. 7 - 13 marca 2016