Czy VR może zastąpić nauczyciela? Technologia wirtualnej rzeczywistości w edukacji. Jak ją wykorzystać?

O pozytywnych skutkach stosowania wirtualnej rzeczywistości w nauce mówią liczne badania. W Pekinie zbadano wśród uczniów wpływ korzystania z VR na efekty nauki. Okazało się, że ci, którzy używali wirtualnej rzeczywistości, osiągnęli na egzaminie średni wynik na poziomie 93 proc., czyli aż 20 proc. wyższy niż ten osiągnięty przez dzieci uczące się tradycyjnie.

Pewne jest, że aby dobrze wykorzystywać technologię, niezbędne jest zaangażowanie nauczyciela. Powinien on aktywnie prowadzić uczniów, by VR był dla nich urozmaiceniem, ale nie celem samym w sobie.

Szkoła zmienia się w szybkim tempie. Pojawiają się nowe modele edukacji i różne formy nauczania. Niezmienna pozostaje jednak relacja nauczyciela z uczniem i sama instytucja nauczyciela. VR może być pośrednikiem, który będzie wspierał nauczyciela, ale nie będzie z nim konkurował – tłumaczy Weronika Wota, wydawnictwo Nowa Era

O tym, czy zajęcia faktycznie będą atrakcyjne, nie przesądza wyłącznie wykorzystanie nowych technologii, ale sposób, w jaki będą one wykorzystywane w nauce. Wirtualna rzeczywistość ma wspierać realizowanie podstawy programowej i zdobywanie nowych umiejętności, powinna być narzędziem na lekcji, jego integralnym elementem.

Podobnie, jak nie możemy zabronić uczniom korzystać z ułatwiających pracę i naukę programów i aplikacji np. do szybszego wyszukiwania informacji, kategoryzowania notatek, czy tworzenia projektów i sprawdzania błędów, tak samo niemożliwe wydaje się ignorowanie sztucznej inteligencji.

Oddolne działania nauczycieli i szkół mogą odwrócić niepokojący trend, w którym z roku na rok uczniowie gorej radą sobie z analitycznym myśleniem i naukami ścisłymi. Chodzi m.in. o wykorzystanie w metodologii badań dotyczących tego, jak uczy się mózg, w jaki sposób prowsadzić zajęcia, czy też pokazywanie młodzieży jak uczyć się skutecznie - piszemy w tekście o niepokojącym spadku umiejętności analitycznego myślenia wśród dzieci

Najbardziej znane narzędzie w tej technologii, czyli chat GPT i jego zastosowanie w nauce, pojawia się już w publicznej debacie. Jak oceniać uczniów korzystających z chatu GPT? Na jakich zasadach wykorzystać Chat GPT do pisania pracy naukowej? Pytań pojawia się więcej. Na ten moment, nawet niektóre kwestie prawne (np. związane z prawami autorskimi) nie są do końca jasne.

Ta technologia jednak istnieje i jest w zasięgu każdego ucznia. Warto więc nauczyć się ją wykorzystać do usprawnienia pracy i nauki. Pokazać młodzieży, jak nowe technologie mogą służyć naszemu rozwojowi i nauce.

ChatGPT może wesprzeć proces nauczania i uczenia się, jeśli tylko kreatywnie i etycznie wykorzystamy jego możliwości. Uczniowie powinni jednak wiedzieć, że warunkiem ich sukcesu w życiu zawodowym są ich kompetencje. Żeby zaś mogli je w sobie rozwinąć, niezbędna jest im pomoc nauczyciela, którego rolą jest prowadzenie zajęć w taki sposób, by sprzyjały nauce krytycznego myślenia, kreatywności, komunikacji i kooperacji – czytamy w materiale „ChatGPT w szkole – szanse i zagrożenia”

Jednocześnie nie można bagatelizować zagrożeń wynikających z rozwoju generatywnej sztucznej inteligencji.

Korzystanie ze sztucznej inteligencji, o ile nie jest częścią procesu „pedagogicznego zainicjowanego przez wykładowcę”, będzie uznawane za popełnianie plagiatu i zostaje „ściśle zabronione” – czytamy w liście wysłanym przez władze francuskiego Instytutu Nauk Politycznych Science Po do wszystkich studentów i pracowników naukowych instytutu.

Jednak, naukowcy w Polsce wskazują, że warto wprowadzać edytory i generatory tekstu do procesu kształcenia w sposób celowy i na podstawie precyzyjnie określonych zasad, np. w zakresie własności intelektualnej.

Pracując z takimi narzędziami, mamy szansę nauczyć młodych ludzi, jak odpowiedzialnie wykorzystać potencjał tej technologii, tak, aby nas inspirowała, a nie zastępowała – twierdzi dr Kaczorowska-Spychalska.

Warto rozpocząć od samodzielnego przetestowania narzędzia. Nauczyciel, który pozna program, lepiej zrozumie możliwe trudności czy komplikacje związane z takim sposobem przyswajania wiedzy. Dzięki temu dowie się, jak powinien uzupełnić zajęcia, aby jak najlepiej realizowały podstawę programową.

Ważnym aspektem jest również przygotowanie sali lekcyjnej. Przestrzeń powinna być na tyle duża, aby każdy korzystający z VR miał bezpieczną, swobodną przestrzeń do poruszania się. W praktyce jest to obszar o wymiarach 2x1,5 metra. Należy usunąć z pola użytkownika wszystkie potencjalne przeszkody: ławki, krzesła, plecaki czy inne przedmioty.

Zalecamy, aby uczniowie zrobili najpierw kilka okrążeń po wyznaczonym do poruszania się polu, zanim założą gogle. Pamięć motoryczna pozwoli im utrwalić to miejsce – radzi ekspertka Weronika Wota, Nowa Era.

Aby bezpiecznie wprowadzić nową technologię do nauki, jednorazowo powinno się korzystać z gogli VR ok. 20 minut. Taka długość sesji daje możliwość uzupełnienia lekcji o dodatkowe materiały i połączenie innowacyjnych rozwiązań z tradycyjnymi, sprawdzonymi metodami. Taki miks może okazać się bardzo efektywny.

Dobrze, jeśli nauczyciel pozwoli uczniom zachwycić się tą technologią i początkowo eksplorować ją na swój unikatowy sposób. Taki start może wzmocnić entuzjastyczny stosunek do nauki przez VR. Ważne jednak, by nie był on celem samym w sobie. To narzędzie w rękach nauczyciela, który ma prowadzić podopiecznych tak, aby każdy osiągał jak najlepsze rezultaty.