Czy powinieneś mieć umowę o pracę? Pracodawcy ciągle ignorują przepisy

Od 1 stycznia 2021 r. przedsiębiorcy muszą rejestrować nowo zawierane umowy o dzieło w ZUS. Ta forma zatrudnienia często znajduje zastosowanie w przypadku przedstawicieli wolnych zawodów, ale jeżeli charakter wykonywanej pracy przemawia za podpisaniem umowy o pracę, przedsiębiorca nie ma prawa zawrzeć umowy o dzieło. Jest to wykroczenie, za które może zostać nałożona grzywna od 1000 zł do 30 000 zł.

- Artykuł 281 par. 1 pkt 1 Kodeksu pracy zakazuje zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach, w których zgodnie z art. 22 par. 1 Kodeksu pracy powinna być zawarta umowa o pracę. W 2020 r. na sprawców wykroczenia z art. 281 par. 1 pkt 1 k.p. inspektorzy pracy nałożyli 251 mandatów na łączną kwotę 312 600 zł. Do sądów skierowano też 25 wniosków o ukaranie - mówi Strefie Biznesu Wojciech Gonciarz, dyrektor Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy. – Nie posiadamy danych, jaka część umów związanych z wyżej wymienionymi naruszeniami dotyczyła zawarcia umowy o dzieło zamiast umowy o pracę – dodaje ekspert.

Udało nam się ustalić, jakie kwoty musieli zapłacić nieuczciwi pracodawcy. Kary były stosunkowo niskie.

- W 2020 r. najniższa kwota mandatów z art. 281 par. 1 pkt 1 k.p. wyniosła 1000 zł, najwyższa kwota 5000 zł, a średnia kwota mandatu to 1245 zł – poinformował nas Wojciech Gonciarz.

Jeżeli praca jest wykonywana w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, to on ustala godziny pracy, pracownik świadczy pracę osobiście i pod nadzorem pracodawcy, a ponadto nie ma możliwości wskazania innej osoby do realizacji części swoich obowiązków, powinna zostać podpisana umowa o pracę. Tylko ona zapewnia ochronę wynikającą z przepisów Kodeksu pracy i pozostałych przepisów prawa pracy.

Osoby z umowami cywilnoprawnymi, np. umowami zlecenie, agencyjnymi i o dzieło, nie mają prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20-26 dni w ciągu roku kalendarzowego, nie przysługują im też: rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych, prawo do odpowiedniej ilości godzin odpoczynku dobowego i tygodniowego, ani inne świadczenia zagwarantowane w Kodeksie pracy. Warto o tym pamiętać, gdy pracodawca proponuje pracownikowi inną formę zatrudnienia niż umowa o pracę oraz wyższą kwotę na rękę niż przy etacie. Taka praktyka może stanowić próbę ominięcia przepisów prawa pracy.