Czy dodatek wdowi wejdzie w życie? Ekspert: mógłby poprawić sytuację wielu seniorów

Stan na dziś jest taki, że wdowy i wdowcy mogą zdecydować, czy pozostać przy swoim świadczeniu, czy też przejść na rentę rodzinną. Ta wynosi 85 proc. świadczenia zmarłego małżonka. Przechodząc na to świadczenie, trzeba zrzec się swojego. Na rentę rodzinną częściej decydują się kobiety, bo w ich przypadku bywa, że nawet część emerytury męża jest wyższa niż ich emerytura. Renta wypłacana jest dożywotnio od momentu, kiedy małżonek zmarłego ukończy 50 lat. Świadczenie przysługuje też, jeśli wdowa lub wdowiec jest niezdolny do pracy albo wychowuje dziecko uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu.

Wdowcy od dawna apelują o dyskusję na temat reformy obecnego rozwiązania. Według nich, świadczenie jest niskie. Średnio renta rodzinna w Polsce wynosi 2370 zł brutto miesięcznie (dane ZUS z lipca 2021). Z propozycją dodatku wdowiego wyszła Koalicja Obywatelska. Wdowa lub wdowiec, miałby do wyboru – rentę rodzinną na obecnych zasadach lub pozostanie przy swoim świadczeniu, ale powiększonym o dodatek wdowi w wysokości 25 proc. emerytury zmarłego.

- Dodatek do emerytury po zmarłym małżonku to po prostu alternatywna propozycja – informowała na konferencji prasowej posłanka KO Marzena Okła-Drewnowicz, która promuje dodatki. - Jeżeli renta rodzinna będzie korzystniejsza dla emeryta, to będzie on mógł skorzystać z niej. Nam chodzi o to, żeby emeryt miał wybór w sytuacji, kiedy zostaje sam.

Choć w mediach pojawiły się informacje, że PiS być może poprze tę propozycję, to poseł koalicji rządzącej Janusz Śniadek przypomina, że jego ugrupowanie chce polepszyć sytuację materialną większości Polaków, nie tylko wdów i wdowców w wieku emerytalnym.

- Platforma, gdy rządziła, miała mnóstwo czasu, żeby wykazać się wrażliwością społeczną, ale tego nie robiła – mówi Janusz Śniadek. - Nagle teraz, co rusz wyskakuje z tego rodzaju pomysłami. PiS ma własny, szeroko zakrojony i spójny program dotykający różnych wymiarów. Można wyłaniać różne grupy i przedstawiać im różne propozycje, ale zaraz potem pojawią się inne grupy, które zapytają, dlaczego myśli się o tamtych, a nie o nich. My przygotowaliśmy program kompleksowy, który zakłada polepszenie sytuacji większości Polaków, w tym emerytów. Jesteśmy wdzięczni za podpowiedzi, ale byłoby wspaniale, gdyby Platforma przedstawiła swój cały program społeczny i gospodarczy. Przypominam, że Platforma z jednej strony mówi o podwyższeniu niektórych świadczeń, a z drugiej - o likwidacji szpitali. Na tego rodzaju hipokryzję będę reagował ostro .

Pomysł dodatku wdowiego podoba się ekspertowi z Instytutu Emerytalnego. Wskazuje, że podobne rozwiązania obowiązują w wielu europejskich krajach (m.in. w systemie litewskim, niemieckim, włoskim).

- Dodatek wdowi byłby przejawem sprawiedliwości społecznej - mówi dr Antoni Kolek, prezes Instytutu Emerytalnego. - Mówimy tu przecież o świadczeniu wypracowanym przez małżonka, który za życia, gdy pracował, odprowadzał składki. Poza tym, wysokość dodatku, a więc 25 proc. ostatniego świadczenia zmarłego, jest racjonalna. Plusem jest też to, że ma charakter systemowy a nie jednorazowy i jest adresowany do grupy, która rzeczywiście potrzebuje wsparcia.

Dr Antoni Kolek przypomina też, że niektórzy samotni emeryci nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Wówczas wspiera ich rodzina.

- To rozwiązanie mogłoby ograniczyć przerzucanie odpowiedzialności za utrzymanie ubogiego seniora na jego dzieci – dodaje dr Antoni Kolek. - A więc skorzystałyby też osoby młodsze. Byłoby dobrze, aby dodatek zostały przyjęty przez parlamentarzystów na zasadzie konsensusu ponad podziałami. Wierzę, że on jest możliwy. Jeśli z propozycją wychodzi KO, to – według mnie – PiS nie pozostawi jej bez odpowiedzi. Bez wątpienia mamy dziś w systemie lukę, jeśli chodzi o świadczenia dla wdowców.

Za propozycją może przemawiać również to, że wielu emerytów pobiera głodowe świadczenia w wysokości kilkuset złotych (dostają je osoby, które nie mają pełnego stażu ubezpieczeniowego - 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn). Obecnie takie emerytury otrzymuje 365 tys. osób, 10 lat temu takich seniorów było 24 tys.