Co zrobić, gdy dziecko ma kłopoty w szkole

Poprawianie stopni, walka o średnią czy po prostu zmęczona obojętność - szkolny kryzys dotyka i licealistów, i pierwszaków. Tych drugich tym głębiej, że brak im jeszcze doświadczenia i umiejętności radzenia sobie w szkole.

Nawet dla najmłodszych skończył się już okres ochronny. Teraz po prostu muszą zaakceptować otoczenie, sprostać wymaganiom. Sygnałem alarmowym dla rodziców może być poranny ból brzucha pojawiający się regularnie od poniedziałku do piątku i znikający w weekend. Co wtedy robić?

- Koniecznie trzeba poświęcić dziecku więcej uwagi - radzi Anna Olczak, kierownik poradni psychologiczno-pedagogicznej w Gdańsku. - Wysłuchajmy jego opowieści, dowiedzmy się, czy u podłoża niechęci do szkoły leżą trudności w nauce, czy może złe relacje z rówieśnikami. W wielu kwestiach nikt nie zastąpi rodziców. Może trzeba powtórzyć opuszczoną lekcję z matematyki, może należy porozmawiać z wychowawcą o sytuacji w klasie.

Jeżeli mimo chęci i wysiłku problemy cię przerastają, pamiętaj, że w każdej chwili możesz się zgłosić razem z dzieckiem do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Tam otrzymasz bezpłatną pomoc specjalistów. Pamiętaj, że psychologowie i pedagodzy pomogą rozwiązać problemy nie tylko uczniów, ale także rodziców, którzy nie mogą poradzić sobie z wychowaniem dziecka. Wybierz poradnię zgodnie z obowiązującą rejonizacją - ustala się ją według adresów szkół lub miejsca zamieszkania. Informacji udzieli ci wychowawca lub szkolny pedagog.

Litery

Pod koniec zerówki dziecko powinno namalować szlaczek, znać litery, umieć je napisać, przeczytać proste słowa. Jeśli myli np. "p" z "b", "d" z "b" oraz podobnie brzmiące wyrazy, niechętnie czyta - to może być objaw dysleksji. Rozróżniamy kilka jej postaci: dysgrafię (trudność w pisaniu), dysortografię (popełnianie błędów ortograficznych) i dyskalkulię (trudności w liczeniu). - Pierwsze objawy zaburzeń pojawiają się we wczesnym dzieciństwie - mówi Anna Łuczak, logopeda. - Niepokojącym symptomem jest brak etapu raczkowania. Jeśli później dojdą trudności w czytaniu i pisaniu, konieczne jest szybkie podjęcie badań.

Pomoc logopedy dla uczniów klas I-III znajdziesz w większości szkół. Starsze dzieci muszą korzystać z zajęć korekcyjno-kompensacyjnych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
Pamiętaj, by z osobą, która zaopiekuje się dzieckiem, ściśle współpracować i dokładnie stosować się do jej wskazówek. Pomoc nie będzie skuteczna, jeśli rodzice nie ćwiczą regularnie ze swoją pociechą.

Matematyka

Dziecko ma kłopoty z tym przedmiotem? Niewykluczone, że u ich podłoża leży także dysleksja.
- Powinniśmy się zaniepokoić, gdy uczniowie klas młodszych mają kłopoty z pisaniem i nazywaniem liczb oraz dokonywaniem operacji matematycznych do 20 - twierdzi Anna Walerzak-Więckowska, pedagog terapeuta.

- Dzieci mylą się m.in. w zadaniach zawierających podobne w kształcie liczby 6-9, 3-8, 2-5, 1-7. Mają kłopoty z porównywaniem liczb, nie potrafią porównać podobnych symetrycznie (np. 17-71) oraz z powodu obniżonej sprawności czytania wykazują trudności w rozumieniu sensu matematycznego zadań z tekstem.

Odrębnym zaburzeniem jest dyskalkulia. Diagnozuje się ją powyżej IV klasy szkoły podstawowej.
- Uczniowie z dyskalkulią nie posiadają zdolności rozumienia pojęć i zależności matematycznych oraz wykonywania obliczeń w pamięci (nawet tych najprostszych). Matematyki uczą się poprzez zapamiętywanie, bez zrozumienia. Edukacja matematyczna wykracza poza obszar rozumienia ucznia, dominują obliczenia na poziomie konkretów - dodaje AnnaWalerzak-Więckowska.
Jeśli matematyka przeraża twoje dziecko, nie możesz okazywać zniecierpliwienia, źle go oceniać - tu nie chodzi o lenistwo! Korzystaj z książek i programów, które pomagają w nauce matematyki. Ucz dziecko liczyć przez zabawę.

Dziecko popełnia błędy na klasówce, bo nie przeczytało dokładnie polecenia. Nie słyszy, co się do niego mówi na lekcji. Łatwo się rozprasza. Kłopoty z koncentracją uwagi, nadruchliwość i impulsywność mogą świadczyć, że cierpi ono na zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi. Diagnozę ADHD potwierdzają badania lekarskie, psychopedagogiczne, neurofizjologiczne i logopedyczne.

- ADHD jest zaburzeniem uwarunkowanym genetycznie - wyjaśnia dr Małgorzata Dąbrowska z Centrum ADHD. - Nie należy oczekiwać, że dziecko przestanie się wiercić, nie wolno na nie krzyczeć, a tym bardziej bić. Należy zadbać o rozładowanie napięcia i potrzeby ruchu przez dużą ilość zajęć sportowych. Daje to dzieciom wiele radości i pozwala osiągnąć sukces. Dzieci z ADHD trzeba często nagradzać i chwalić. Bardzo też pomagają znane normy i zasady, porządek, konsekwencja w działaniu i przewidywalność. Do dziecka z ADHD kierujemy krótkie komunikaty i polecenia.

ADHD występuje często równocześnie z innymi problemami dziecięcymi, także psychiatrycznymi. Konieczna jest wtedy wizyta u lekarza specjalisty. Choć na genetyczne zaburzenia koncentracji nie ma cudownej pigułki, jednak dostępne w Polsce leki, wspomagane przez terapię, ograniczają negatywne skutki choroby. Niezbędna jest w takiej sytuacji współpraca szkoły z rodzicami.
Coraz więcej poradni korzysta podczas terapii z wynalezionej przez amerykańskich specjalistów z NASA metody. Neurofeedback, zwany aerobikiem mózgu, pomaga sterować jego aktywnością i zwiększa np. umiejętność koncentracji. Praktycznie wygląda to tak - mały pacjent z przyklejonymi do głowy elektrodami elektroencefalografu kieruje bez dotykania klawiatury komputera samochodem na ekranie.

Korepetycje

Problemy w szkole często kończą się zatrudnieniem korepetytora. Jednak w wielu przypadkach jest to wyrzucanie pieniędzy. Jeden, dwa niezrozumiałe tematy mogą zostać wytłumaczone przez kolegę ze szkoły lub studenta pierwszego roku studiów. Korepetycje są potrzebne jedynie, gdy:
trzeba szybko nadrobić braki (np. spowodowane chorobą), zbliża się egzamin, poziom klasy jest zbyt niski, by uczeń dostał się np. na studia, uczeń ma kłopoty emocjonalne.

Niezwykle ważny jest również wybór korepetytora. Nierzadko sąsiad student bardziej pomoże w nadrobieniu zaległości niż profesor wyższej uczelni. Ceny korepetycji są mocno zróżnicowane: od 15 zł za godzinę lekcji języka niemieckiego u studenta I roku po 250 zł za korepetycje z matematyki w języku angielskim w klasie maturalnej.

U pedagoga

Szkolnym trudnościom i niepowodzeniom powinien zaradzić też szkolny pedagog. Najpierw jednak musi się przyjrzeć sytuacji dziecka - i właśnie dlatego przeprowadza rozmowy z rodzicami, wywiady środowiskowe i bierze udział w radach pedagogicznych. Jeżeli więc uznasz, że spotkanie z pedagogiem i omówienie sytuacji, w jakiej znalazło się twoje dziecko, jest konieczne, pamiętaj, że taka osoba jest zobowiązana do zachowania dyskrecji. Mów o wszystkim, co cię niepokoi! Pedagog nie może upokorzyć czy oceniać ciebie ani dziecka.

Może natomiast szczegółowo pytać o sytuację rodzinną, kontakty twojej pociechy z rówieśnikami czy zainteresowania. Wszystko po to, by zdiagnozować problem. Lepiej przyjść do takiego specjalisty nawet z błahą sprawą, niż zaniedbać poważne kłopoty. Pedagog powinien współdziałać zarówno z dyrekcją szkoły, jak i policją czy sądami. Te kontakty dotyczą głównie przypadków poważnych wykroczeń, naruszenia regulaminu obowiązującego w szkole lub konfliktu z prawem.
pomoc.