Co Ukraina może przeciwstawić rosyjskiej Flocie Czarnomorskiej?

Przez ostatnie siedem lat Rosja swoje siły na Morzu Czarnym potroiła. Nowe okręty, które zbudowały rosyjskie stocznie od 2015 roku, trafiły w większości do Floty Czarnomorskiej, w tym sześć okrętów podwodnych, fregaty, kutry rakietowe, korwety, okręty wsparcia i patrolowce typu Bykow i Rogaczew. Jednostki obrony wybrzeża Floty Czarnomorskiej zostały wzmocnione rakietowymi systemami przeciwokrętowymi Bał i Bastion. Naszpikowany wojskiem, artylerią, systemami rakietowymi Krym stał się „niezatapialnym lotniskowcem”.

Rosja ma na morzu miażdżącą przewagę. Ukraińska flota została zdziesiątkowana w 2014 roku, gdy 80 proc. okrętów zostało zagarnięte przez Rosjan lub zatopione. Z większych jednostek udało się uratować tylko flagowy okręt ukraińskiej Floty Czarnomorskiej, czyli fregatę Hetman Sahajdaczny. Ukraińskie Siły Wojenno-Morskie liczą obecnie około 50 okrętów, łodzi i jednostek pomocniczych. Większość z nich jest jednak przestarzała i wiele z nich nie wypływa nawet w morze. Okręt flagowy ma już 27 lat. Z kolei desantowiec Jurij Ołefirenko zwodowano w... 1970 roku.

Odbudowa sił morskich

W latach 2016-2018, po raz pierwszy od wielu lat, do floty dołączyło sześć zbudowanych na Ukrainie małych opancerzonych kutrów artyleryjskich oraz dwa amfibijne kutry szturmowe projektu Centaur. W październiku 2019 roku flota otrzymała dwa amerykańskie kutry patrolowe klasy Island. Przed odbudową floty wojskowej stoi wiele wyzwań, w tym szkolenie personelu, tworzenie infrastruktury przybrzeżnej i bazowanie okrętów.

Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony (RBNiO) przyjęła strategię rozwoju Sił Wojenno-Morskich. Rozkazem głównodowodzącego Siłami Zbrojnymi Ukrainy, gen. Wałeryja Załużnego, zatwierdzona została koncepcja rozwoju sił morskich do 2026 roku. W lipcu 2021 roku prezydent Wołodymyr Zełenski zapowiedział „potężne wzmocnienie” ukraińskich Sił Wojenno-Morskich. W 2022 roku amerykańska strona ma dostarczyć szybkie kutry Mark VI.

W rozbudowie sił morskich głównymi sojusznikami Ukrainy są Stany Zjednoczone, a przede wszystkim Wielka Brytania. Chodzi nie tylko o nowe jednostki pływające, ale też infrastrukturę brzegową. W przyszłym roku port w Jużnym, gdzie ma stacjonować eskadra kutrów Island, będzie w pełni przygotowany do zapewnienia bazowania tych jednostek. Ukraińcy zaczęli też projektowanie głównej bazy morskiej w Oczakowie – ma być zbudowana z pomocą (także kredytową) Wielkiej Brytanii. Trzecia baza ma być rozbudowywana nad Morzem Azowskim, w Berdiańsku.

Jak zapewnia w rozmowie z portalem Krym.Realii dowódca floty ukraińskiej, kontradmirał Ołeksij Neiżpapa, obecnie Ukraina chce zakupić dwa okręty przeciwminowe i bezzałogowe systemy przeciwminowe. Teraz Ukraińcy mają tylko jeden przestarzały trałowiec. Rozważa się zakup dwóch okrętów przeciwminowych typu Sandown za brytyjski kredyt. Wyremontowane, wyposażone, unowocześnione, po przybyciu na miejsce byłyby jednymi z najnowocześniejszych i najpotężniejszych okrętów przeciwminowych na Morzu Czarnym. Drugi kierunek to zakup bezzałogowych systemów przeciwminowych. Na Morzu Azowskim nie zawsze możliwe jest użycie okrętów przeciwminowych. Bardzo dużo w tym akwenie płycizn. Dzięki dronom będzie można rozminowywać przejścia wodne zdalnie. W niewielkie systemy przeciwminowe można też uzbroić amerykańskie kutry typu Mark VI, które trafią nie tylko na Morze Czarne, ale też Azowskie.

Może być problem z przeprowadzeniem nowych jednostek na Morze Azowskie. Rosjanie systematycznie blokują w takich sytuacjach Cieśninę Kerczeńską. Dlatego Kijów bierze też pod uwagę opcję przerzutu okrętów lądem i zwodowania ich w bazie w Berdiańsku.

Wyścig z czasem

Większe zmiany w liczebności jednostek ukraińskich sił morskich mają nastąpić dopiero w 2023 roku. W roku bieżącym przypłynie jeszcze jeden kuter typu Island i dwa nowe kutry Mark VI, które są teraz budowane w USA. Przed końcem roku, po podpisaniu porozumienia z Wielką Brytanią, powinien dotrzeć pierwszy okręt przeciwminowy, a w 2023 roku powinny być już dwa. Kończą się już państwowe testy okrętu specjalnego przeznaczenia Symferopol. Jeśli chodzi o wzmocnienia powietrznego komponentu floty, to ma do niej trafić pewna liczba śmigłowców Mi-8 oraz dwa samoloty An-26. Ukraińskie siły morskie uzbrojone są też w bojowe drony produkcji tureckiej Bayraktar. Skoro zaś mowa o Turcji, to w Stambule budowana jest dla Ukrainy korweta klasy Ada.

Ważnym elementem potencjału morskiego jest możliwość rażenie okrętów wroga z wybrzeża. Obecnie pod tym względem króluje w tej części Morza Czarnego Rosja, ze wspomnianymi wcześniej systemami Bał i Bastion na Krymie. Ukraina ma zaś swoje Neptuny. Tworzone oddziały rakietowej obrony wybrzeża jeszcze w tym roku dostaną pierwszy dywizjon nowego systemu przeciwokrętowego. Neptun to system rakietowy naziemnego bazowania przeznaczony do niszczenia wrogich okrętów: krążowników, niszczycieli, fregat, korwet, desantowców. Do 2024 roku w służbie powinny być w sumie trzy dywizjony Neptunów: dwa nad Morzem Czarnym, jeden nad Morzem Azowskim.

Problem w tym, że zagrożenie wojną jest już teraz. I może nawet pierwszy dywizjonu Neptunów nie zdąży się przydać do odparcia agresji rosyjskiej. Zresztą podobnie jest z innymi planami zbrojeniowymi floty. W tej chwili Rosja ma na morzu miażdżącą przewagę, a z Bałtyku płynie dodatkowe sześć desantowców.