Atopowe zapalenie skóry OBJAWY, SPOSOBY LECZENIA Mówi dr Elżbieta Grubska-Suchanek

Na czym polega atopowe zapalenie skóry?
To najczęstsza choroba skóry wieku dziecięcego. Pierwsze objawy pojawiają się najczęściej do piątego roku życia. Z wiekiem choroba ma tendencję do ustępowania, ale w niektórych przypadkach może przetrwać do wieku dorosłego.

Atopowe zapalenie skóry objawia się zmianami zapalnymi skóry, w postaci rumienia, grudek, pęcherzyków. Zmianom skórnym towarzyszy bardzo dokuczliwy świąd, który sprawia, że dziecko jest rozdrażnione, ma kłopoty z zasypianiem. To znacznie pogarsza jakość życia całej rodziny. Choroba jest uwarunkowana genetycznie, pewną rolę w jej powstawaniu odgrywa nasz układ immunologiczny, ale największe znaczenie ma defekt budowy skóry, która jest wybitnie sucha i wrażliwa.

Jak często ta choroba występuje?
W ostatnich latach częstość występowania AZS wyraźnie wzrosła. Niektóre statystyki podają pojawianie się tej dermatozy u 10-15, a nawet 20 proc. populacji. 60 proc. przypadków AZS rozpoczyna się w pierwszym roku życia, a 90 proc. do 5. roku życia. Często współistnieje z innymi schorzeniami atopowymi, takimi jak astma atopowa czy alergiczny nieżyt nosa.

Niewątpliwą rolę w powstawaniu AZS odgrywają czynniki genetyczne. Za tłem dziedzicznym choroby przemawia wywiad rodzinny - jeśli u jednego z rodziców występują choroby z kręgu atopii, ryzyko pojawienia się AZS u dziecka wynosi 30 proc., gdy oboje rodzice - to już 70 proc. Równie istotne znaczenie w rozwoju i przebiegu AZS mają czynniki środowiskowe, do których należą: warunki klimatyczne, zanieczyszczenie środowiska, alergeny powietrznopochodne, alergeny pokarmowe, czynniki psychiczne oraz sytuacje stresowe.

Czy to, co dziecko je, wpływa na stan jego skóry?
Alergia pokarmowa odgrywa ważną rolę w powstawaniu AZS, szczególnie u małych dzieci. Alergenami, które najczęściej powodują zaostrzenia zmian skórnych, są: mleko i jego przetwory, jaja kurze, ryby, owoce cytrusowe, soja, pszenica i orzeszki ziemne. Niemniej nie należy jednoznacznie kojarzyć tej choroby z uczuleniem na pokarmy, gdyż w wielu przypadkach dieta nie ma żadnego wpływu na stan skóry. U większości chorych, u których stwierdza się nadwrażliwość pokarmową we wczesnym dzieciństwie, dochodzi z wiekiem do powstania tolerancji w zakresie alergenów pokarmowych, natomiast może rozwinąć się alergia powietrznopochodna, głównie na roztocze kurzu domowego, pyłek roślin oraz alergeny pochodzenia zwierzęcego.

Jak rozpoznaje się atopowe zapalenie skóry?
Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie charakterystycznych zmian skórnych - mają one cechy wyprysku z obecnością grudek wysiękowych, które w trakcie rozwoju choroby ulegają różnej ewolucji, zależnie od nasilenia stanu zapalnego. Objawem charakterystycznym dla każdej postaci schorzenia, niezależnie od wieku, jest bardzo dokuczliwy świąd, co znalazło swój wyraz w nazwie świerzbiączka, którym określano chorobę przed wprowadzeniem terminu atopowe zapalenie skóry. Skóra pacjentów ulega łatwo zakażeniom bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym, co zmienia obraz kliniczny oraz reakcję na leczenie.

Skórę trzeba regularnie kontrolować, nawet gdy objawy ustąpią.
Leczenie AZS powinno być dobrane indywidualnie, gdyż każdy przypadek jest inny i wymaga opracowania nieco odmiennej strategii terapeutycznej, zależnie od rozległości zajętej skóry, obrazu zmian chorobowych, wieku chorego, współistnienia wtórnych infekcji oraz stopnia nasilenia świądu. Lekarz powinien uświadomić pacjentowi potrzebę przystosowania się do przewlekłej i nawrotowej choroby, wymagającej stałej kontroli i obserwacji, również w okresach remisji.

Ciągle podstawą terapii przeciwzapalnej w AZS pozostaje miejscowe stosowanie preparatów glikokortykosteroidowych (gks). Obecnie dostępnych jest kilkadziesiąt preparatów - ze znacznie większą siłą działania i większym profilem bezpieczeństwa niż te stosowane dawniej. Z uwagi na panującą w społeczeństwie „sterydofobię” czasem trzeba przekonywać rodziców, że ich dziecko wymaga stosowania tych preparatów. To bezpieczne leki - w rozsądnych rękach. Z drugiej strony, stosowanie preparatów sterydowych zbyt długo na twarz czy na duże obszary skóry u małych dzieci wiąże się z ryzykiem rozwoju wielu działań niepożądanych.
Terapia naprzemienna
W celu zapobiegania wystąpieniu objawów ubocznych polecana jest tzw. terapia naprzemienna, która polega na stosowaniu kortykoste-roidów na przemian z kremami lub maściami obojętnymi (emolienta-mi). Szczególnie ostrożnie należy stosować kortykosteroidy miejscowe u małych dzieci.

Alternatywą dla miejscowych glikokortykosteroidów są leki o działaniu immunomodulującym (inhibitory kalcineuryny). Preparaty tej grupy powinny być szczególnie zalecane do stosowania u dzieci oraz na obszary skóry takie jak twarz i fałdy skóry, gdzie miejscowe leczenie steroidami związane jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju efektów ubocznych.

U każdego chorego, bez względu na stopień ciężkości choroby, można stosować ogólnie leki przeciw-histaminowe oraz w miarę potrzeby leki o działaniu przeciwświądo-wym ułatwiające zasypianie.

Niezbędnym elementem profilaktyki i leczenia u wszystkich pacjentów z atopowym zapaleniem skóry jest regularna pielęgnacja skóry, zarówno w okresie objawowym, jak również w stanie remisji. Systematyczne nawilżanie i natłuszczanie poprawia wygląd skóry, łagodzi świąd oraz pozwala na ograniczenie stosowania leków przeciwzapalnych. Wszelkie zaniedbania w zakresie pielęgnacji są w stanie zniweczyć cały trud włożony w leczenie AZS.

*Noc Muzeów w Katowicach i innych miastach woj. śląskiego PROGRAM + ATRAKCJE
*Wielki pożar w Katowicach na zdjęciach i filmach wideo. Toksyczny dym nad miastem
*WNIOSKI I DOKUMENTY na 500 zł na dziecko w ramach Programu Rodzina 500 PLUS
*Matura 2016: Jak pisać, żeby zdać ARKUSZE + ODPOWIEDZI + TESTY
*Nowy abonament RTV, czyli opłata audiowizualna z rachunkiem za prąd ZASADY, KWOTY, ZWOLNIENIA!