Aktorka Grażyna Wolszczak wygrała proces o smog przeciw państwu. Szykuje się pozew zbiorowy, każdy może dołączyć

Skarb Państwa naruszył dobra osobiste aktorki, bo nieskutecznie walczy ze smogiem - oceniła sędzia Barbara Syta-Latała z Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia. Jak wskazywała, w ostatnich latach stężenie groźnych pyłów w powietrzu znacząco przekraczało normy, zwłaszcza zimą. Powołała się przy tym m.in. na raport Najwyższej Izby Kontroli, z którego jasno wynika, że powietrze w Polsce jest jednym z najgorszych w Europie, a państwo zrobiło za mało, by to zmienić.

Grażyna Wolszczak nie kryła satysfakcji. - Okazuje się, że można wygrać, można dochodzić swoich praw i można to robić skutecznie! - mówiła aktorka.

Sąd zdecydował, że Skarb Państwa musi przekazać pięć tysięcy złotych na fundację Unicorn z Krakowa. Wnioskowała o to Wolszczak. Wyrok sądu jest nieprawomocny.

- Spodziewam się, że zostanie złożona apelacja - przyznał po rozprawie mecenas Radosław Górski, który reprezentował Grażynę Wolszczak przed sądem.

- To precedensowy wyrok, w skomplikowanym procesie. Nasi prawnicy poświęcili mu setki godzin. Byliśmy pewni, że mamy rację. Sam proces był bardzo szybki, wyrok zapadł już na pierwszym posiedzeniu sądu - analizuje Górski.

Każdy może skarżyć

Ten wyrok sprawia, że teraz każdy obywatel może skarżyć państwo do sądu w sprawie smogu i liczyć na odszkodowanie. W każdej sprawie wyrok będzie kwestią indywidualną. Jak mówi mecenas Górski, jeżeli państwo nie podejmie konkretnych działań w walce ze smogiem, musi być przygotowane na masowe pozwy i wypłatę odszkodowań w miliardach złotych. - Oczekujemy efektów, a nie samych działań - zaznacza Górski z rozmowie z Agencją Informacyjną Polska Press.

Jak podkreśla, czwartkowy wyrok daje nadzieję na kolejne wygrane. - Aktualnie rekrutujemy chętnych do pozwu grupowego - dotychczas zgłosiło się już ponad 1000 osób - zdradza. - W pozwie grupowym najważniejsze jest, by sąd stwierdził wspólny mianownik dla wszystkich spraw, czyli odpowiedzialność Skarbu Państwa. Wówczas będzie można ubiegać się np. o odszkodowanie czy zwrot kosztów zakupu maseczek antysmogowych albo leków, w uproszczonym procesie - podsumowuje mecenas.

Aby dołączyć do pozwu grupowego, należy wypełnić formularz zgłoszeniowy na stronie pozywamsmog.eu. Osoby, które zdecydują się pozwać Skarb Państwa wraz z innymi obywatelami, ponoszą o wiele niższe koszty niż w przypadku indywidualnego procesu. Opłaty zamykają się w kwocie 300 zł brutto.

Rządy robiły za mało

- Wyrok jest symboliczny. To nie chodzi o kwotę dla budżetu, chodzi o precedens, chodzi o to, że jakość życia i powietrza jest też prawem obywatelskim, prawem człowieka, prawem Polaków do dobrego życia, do czystego środowiska. W poczuciu sądu rząd nie zrobił wszystkiego, co możliwe - komentuje Władysław Kosiniak-Kamysz. Szef PSL i były minister bije się też w pierś: - Nie mam poczucia, że poprzednie rządy zrobiły wszystko, co możliwe. Na pewno samorządowcy odrobili tę lekcję lepiej.

- Mam nadzieję, że walka ze smogiem będzie jednym z priorytetów państwa. Nie może być tak, że 40-50 tysięcy Polaków rocznie umiera przedwcześnie z powodu smogu. Mamy prawo do tego, żeby wychować nasze dzieci w czystym powietrzu - mówi Katarzyna Lubnauer, przewodnicząca Nowoczesnej.

Jeśli nic się nie zmieni, walka ze smogiem potrwa nawet 100 lat

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała we wrześniu raport dotyczący smogu. Jak się okazuje, Polska wciąż jest jednym z krajów Unii Europejskiej z najgorszą jakością powietrza. Przy bieżącym tempie działań naprawczych, redukcja zanieczyszczeń może zająć w poszczególnych województwach od 24 do niemal 100 lat. NIK zwraca uwagę, że na złą jakość powietrza największy wpływ ma słabej jakości węgiel spalany w starych piecach, czyli tzw. kopciuchach.