60 lat temu komuniści skazali "świadka Jehowy". Zbigniew Ziobro chce jego uniewinnienia

Sprawa dotyczyła osoby należącej do zbiorowości wyznaniowej „Świadkowie Jehowy”, która funkcjonowała na terenie Polski począwszy od 1932 roku. Choć była to wspólnota o charakterze religijnym, a jej członkowie nie mieli żadnych celów w odniesieniu do władzy politycznej, decyzją komunistycznego Urzędu do Spraw Wyznań z 2 lipca 1950 roku została zdelegalizowana. Mimo tej decyzji wspólnota funkcjonowała nadal, a jej członkowie podejmowali liczne próby uregulowania sytuacji prawnej wyznania „Świadków Jehowy” kierując do organów państwowych wnioski o ponowną rejestrację przedkładając przy tym statut wspólnoty. Pomimo tego organa ścigania w latach 50. i 60. aresztowały, a następnie oskarżały jej członków zarzucając im działalność wywrotową przeciwko państwu. Osoby te skazywane były nawet na kilkuletnie kary więzienia.

- W niniejszej sprawie wyrokiem Sądu Powiatowego w Grudziądzu w styczniu 1964 roku mężczyzna uznany został winnym tego, że brał udział w nielegalnym związku pod nazwą „Świadkowie Jehowy” - pełniąc w nim funkcję gospodarza obwodu, a którego istnienie ustrój i cel miały pozostać tajemnicą wobec władzy państwowej. Za to skazano go na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 2 lat - informuje Łukasz Łapczyński, rzecznik Prokuratury Krajowej.

Wyrok ten został zaskarżony, a rozpoznający odwołanie Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy w sierpniu 1964 roku - na mocy art. 5 dekretu z 20 lipca 1964 roku o amnestii, postępowanie karne prowadzone wobec mężczyzny umorzył.

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego kasację do Sądu Najwyższego skierował Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand, wnosząc o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu.

- Skarżący podkreślił, że nieoficjalnie prowadzona działalność wspólnoty religijnej „Świadkowie Jehowi” była skutkiem represyjnej polityki ówczesnych władz państwowych, a nie dążeniem członków wspólnoty do otoczenia tajemnicą samego jej istnienia. Formy w jakich przejawiała ona swoją działalność – publiczne głoszenie zasad wiary, nie stanowiły realnie żadnej tajemnicy dla władz. Jej członkowie nie uprawiali działalności antypaństwowej, natomiast utrzymywanie w konspiracji miejsc odbywania praktyk religijnych czy sposobów komunikowania się wyznawców były spowodowane wyłącznie ich obawą przed represjami karnymi, z jakimi się spotykali - wyjaśnia prok. Łapczyński.

Prokurator Generalny w kasacji wskazał, że represjonowanie członków wspólnoty religijnej „Świadkowie Jehowy” pozostawało w sprzeczności z obowiązującą wówczas Konstytucją, a także przepisami dekretu w dnia 5 sierpnia 1949 roku o ochronie wolności sumienia i wyznania.

W kasacji podkreślono też, że przynależność oskarżonego do wspólnoty religijnej, niezależnie od pełnionej przez niego funkcji, nie wyczerpała znamion zarzuconego mu czynu zabronionego, zaś Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy, który na mocy przepisów o amnestii postępowanie karne umorzył błędnie ocenił czyn przypisany oskarżonemu.

W skardze nadzwyczajnej zauważono, że zastosowanie amnestii poprzez umorzenie postępowania karnego byłoby uprawnione wyłącznie w przypadku bezsprzecznego ustalenia, że sprawca popełnił zarzucane mu przestępstwo. - W niniejszej sprawie natomiast nie sposób uznać, że przynależność do wspólnoty religijnej była przestępstwem. Stwierdzone uchybienie naruszyło więc przepisy dekretu o amnestii, ale również miało istotny wpływ na treść orzeczenia, bowiem w ten sposób sąd odwoławczy w nieuprawniony sposób przesądził o zawinieniu oskarżonego - dodaje rzecznik PK.

dś