„500 plus” potrzebne, jednak trzeba w nim sporo zmienić

Przyznanie „500 plus” wszystkim samotnym rodzicom, wprowadzenie zasady, że świadczenie otrzymuje się na każde dziec-ko pod warunkiem, że minimum jeden rodzic pracuje, oraz odebranie go najbogatszym - to zmiany, które w kontekście flagowego programu PiS są przez Polaków najbardziej oczekiwa-ne. W przeprowadzonym dla serwisu ciekaweliczby.pl sondażu pierwszą propozycję poparło aż 73 proc. badanych, drugą - 70 proc., a ostatnią, o odebraniu świadczenia najbogatszym - 66 proc.

- Z ekonomicznego punktu widzenia uważam, że program 500 plus powinien zostać włączony do systemu rozliczania się z dochodów osobistych. To z pewnością zmniejszyłoby koszty całej operacji - mówi dr hab. Henryk Ćwikliński, ekonomista, prof. UG. - Każdy obywatel płaci podatek od dochodów osobistych PIT. Przy rozliczaniu tego podatku mogłoby być tak, że jeżeli ktoś byłby poniżej jakiejś określonej kwoty dochodu, to otrzymywałby 500 zł pomnożone przez liczbę dzieci, natomiast jeśli tę kwotę by przekraczał, to do świadczenia nie miałby prawa. Takie rozwiązanie należałoby wprowadzić przy okazji wprowadzania zmian w zasadach z rozliczania się z dochodów osobistych. W każdym innym przypadku próba odcięcia najbogatszych od „500 plus” skończy się niesamowitym wzrostem biurokracji i pojawieniem się najrozmaitszych sposobów na ominięcie tego obostrzenia. Tyle tylko, że dla polityków takie rozwiązanie będzie miało jedną zasadniczą wadę, jaką będzie utrata części wyborców - dodaje.

Jak wynika z najnowszych danych, popularnością cieszy się wśród Polaków także pomysł przyznania „500 plus” na każde dziecko pod warunkiem, że dzieci podlegają obowiązkowym szczepieniom (52 proc.) oraz propozycja zastąpienia świadczenia bonami na posiłki w szkołach i materiały edukacyjne dla dzieci (51 proc.).

• Największy problem z programem 500 plus jest taki, że nie do końca wiadomo, czemu on ma służyć i w jaki sposób - twierdzi dr Wiesław Baryła, psycholog z Uniwersytetu SWPS. - Przy wprowadzaniu go w życie mówiło się, że ma służyć temu, aby rodziło się więcej dzieci. Ale nie da się przekupić obywateli do posiadania dzieci.

Według ekspertów, żeby ludzie decydowali się na większe rodziny, muszą mieć poczucie bezpieczeństwa. Bardzo ważny jest np. dostęp do żłobków czy opieki zdrowotnej. Czy zatem w programie chodzi o poprawę sytuacji materialnej obywateli?

- W takim przypadku świadczenie od samego początku nie przysługiwałoby najbogatszym. Może więc to po prostu walka o głosy wyborców? Nie znając podstawowego celu programu, każdy pomysł, jak go ulepszyć, umieszczany jest właściwie w próżni - mówi Baryła.

Zdaniem eksperta najbardziej powszechnym rozumieniem celu programu 500 plus nie jest ani to o kupowaniu głosów wyborców, ani to o zwiększaniu dzietności. - Najwięcej Polaków odbiera ten program jako próbę poprawy sytuacji tych, którzy mają najgorzej. Jeżeli rzeczywiście o to by chodziło, to część zmian należałoby wprowadzić natychmiast, bo w chwili obecnej cel ten nie jest realizowany, skoro świadczenia nie otrzymują najbardziej potrzebujący, a więc samotni rodzice, a za to otrzymują go najbogatsi - podsumowuje dr Baryła.