22 Lipca, dawniej E. Wedel. Komunistyczne święto miało kojarzyć się słodko

Komunistycznym władzom zależało, by święto 22 lipca, ustanowione w dniu ogłoszenia napisanego w Moskwie manifestu PKWN, upamiętniającego "odrodzenie niepodległego i demokratycznego państwa polskiego", dobrze się ludziom kojarzyło. Jako że na pochody i manifestacje trudno było, ze względu na sezon urlopowy, ściągać tłumy, organizowano dodatkowo festyny. A na nich, oprócz trudno dostępnych w dzień powszedni dóbr, pojawiały się pieczone kiełbaski z musztardą, wata cukrowa i woda z sokiem, do której w latach 70. doszła coca-cola. Były też występy znanych artystów i ważne wizyty.
Po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 r. uroczystości lipcowe były już o wiele skromniejsze. Jednak lipcową datę wykorzystano w dość istotnym, propagandowym celu - 22 lipca 1983 r. stan wojenny został zniesiony.

Obchodom lipcowego święta towarzyszyło przede wszystkim oddawanie do użytku - jak kraj długi i szeroki - "sztandarowych inwestycji" na mniejszą i większą skalę.,

I tak 22 lipca 1945 r. otwarta została pierwsza po wojnie publiczna wypożyczalnia książek w Gdańsku Oliwie oraz Gdański Instytut Muzyczny z siedzibą w Sopocie. 22 lipca 1953 r. Szybka Kolej Miejska połączyła Gdańsk z Gdynią. Rok później nastąpiło uroczyste wprowadzenie linii 114 do gdyńskiego Demptowa i zakończono prace nad lewym skrzydłem Dworca PKP w Gdyni. W okresie gomułkowskim nieco przystopowano, by za rządów Edwarda Gierka wrócić do lipcowego przecinania wstęg. W "bogatym" roku 1974 jednego dnia w Gdańsku uroczyście otwarto Port Północny, a w Warszawie Trasę Łazienkowską i Wisłostradę.

Fabryka Wedla nie była jedyną firmą lub instytucją, która otrzymała datę w nazwie. "22 Lipca" dołączono do szczecińskich Zakładów Przemysłu Odzieżowego oraz do licznych spółdzielni. Niektóre z nich, jak Odzieżowa Spółdzielnia Pracy z Kraśnika czy Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna z Oławy do dziś noszą imię 22 Lipca. Na złom za to trafił już przed 25 laty m/s Manifest Lipcowy, pierwszy polski masowiec B-521 zwodowany w 1970 r. w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni.

Równocześnie w polskich miastach i miasteczkach zaroiło się od ulic 22 Lipca. W Gdyni data upamiętniająca manifest PKWN wyparła dawną ul. Kwiatkowskiego. Dziś ulica przecinająca Władysława IV i Świętojańską nosi imię - Armii Krajowej.

Są na Pomorzu miejscowości, które jednak - z różnych względów - nie zamierzają zmieniać nazw kojarzących się z czasami słusznie minionymi. W Czarnem, mieście w powiecie człuchowskim, nadal można umówić się na skrzyżowaniu ulicy 22 Lipca z ul. Świerczewskiego. W Morzeszczynie w powiecie tczewskim listy przychodzą do mieszkańców ulic 22 Lipca i XXX-lecia PRL.
- Jak dotąd podjęliśmy bodajże trzy próby zmian nazw obu ulic, ostatnią cztery lata temu - mówi Piotr Laniecki, wójt gminy Morzeszczyn. - Wówczas, podczas szerokich konsultacji społecznych, tylko jedna osoba z około 60 obecnych na spotkaniu była za zmianą. Ja też uważam, że te nazwy to przeżytek historii i trzeba nadać nowe, ale na tym spotkaniu powiedziałem, że nie będę walczył z mieszkańcami, ponieważ szanuję ich zdanie.

Przywiązanie do nazwy 22 Lipca nie jest wyjątkiem. Na tzw. komunistyczne ulice - Nowotki, Sawickiej, Krasickiego - można natrafić w Chojnicach, w Pucku na ul. Waryńskiego, a w Gdyni - ul. Berlinga. W Debrznie istnieje jeszcze osiedle XXXV-lecia PRL. W Kartuzach z kolei funkcjonuje nazwa osiedle XX-lecia PRL. Kiedyś były propozycje, by to zmienić, ale temat ucichł. Może dlatego, że w mieście mówi się po prostu - osiedle XX-lecia.

Po raz ostatni Święto Odrodzenia Polski obchodzono już po czerwcowych wyborach, 22 lipca 1989 roku. Było dość skromnie, bo i chętnych do świętowania zaczęło brakować. 6 kwietnia 1990 roku Sejm zniósł obchody rocznicy powstania manifestu PKWN, przywracając obchody Konstytucji 3 maja i Święta Niepodległości 11 listopada.

Tego samego roku, 22 lipca, ze skweru Kościuszki zniknął pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej. Tak zwana Natasza trafiła na cmentarz Wojenny w Gdyni Redłowie. A do dziś niektórzy na firmę czekolady mówią: E. Wedel, dawniej 22 Lipca.