"Ziemia obiecana" Jana Klaty

Tegoroczna edycja będzie drugą po zmianie dyrekcji festiwalu. Od zeszłego roku za festiwal współodpowiedzialna jest miejska instytucja Miasto Dialogu z Katarzyną Knychalską, córką pomysłodawcy imprezy, jako dyrektorem naczelnym Miasta Dialogu i samego Festiwalu Dialogu Czterech Kultur. Barbara Knychalska, wdowa po Witoldzie Knychalskim, pełni funkcję prezesa zarządu Fundacji Dialogu Czterech Kultur.

W zeszłym roku tematem przewodnim festiwalu byli "Ojcowie", a naczelnym pytaniem "Kto ty jesteś?" - jak z wiersza Władysława Bełzy zaczynającego się od tychże słów. Nadchodząca edycja, która trwać będzie od 4 do 13 września, wykorzysta kolejne pytanie z wiersza: "Gdzie ty mieszkasz?", skupiając się wokół zagadnień "Terytorium".

- Planując festiwal umieściliśmy go w dłuższej sekwencji. W tym roku interesować nas będzie terytorium i związane z nim granice geograficzne, historyczne, pamięciowe, a także związki człowieka z przestrzenią i ich konsekwencje - mówi Katarzyna Knychalska, dyrektor naczelna festiwalu.

Twórcy festiwalu postanowili zmierzyć się z mitem "Ziemi obiecanej" Władysława Reymonta, w dużej mierze wyznaczającym tożsamość naszego miasta. W specjalnie na potrzeby festiwalu zamówionym spektaklu Jan Klata, jeden z ważniejszych współczesnych twórców teatralnych, odniesie się do najbardziej łódzkiej powieści, ukazującej gwałtowny rozwój miasta w XIX wieku, w początkach bezlitosnego kapitalizmu.

- Z wielką niecierpliwością czekamy na tę produkcję, która będzie miała swoją prapremierę w Łodzi. Nawet nie wiemy, czego się spodziewać: wywrócenia mitu czy też nie - dywaguje Knychalska. - Klata to świetny reżyser, budzący emocje.

"Ziemia obiecana" Klaty będzie koprodukcją Festiwalu Dialogu Czterech Kultur, berlińskiego teatru Hebbel am Ufer i Teatru Polskiego we Wrocławiu. Nad sztuką razem z Klatą pracować będzie dwóch dramaturgów - polski i niemiecki, polsko-niemiecka ma być także obsada spektaklu.

Sztuka ma odpowiadać na pytanie, jak mit ziemi obiecanej, o biblijnym rodowodzie, użyty w negatywnym znaczeniu u Reymonta, ma się do teraźniejszości. Co wynika z konfrontacji legendy dynamicznie rozwijającego się, wielokulturowego miasta z jego współczesnością.

Jan Klata, urodzony w 1973 roku, wydaje się reżyserem stworzonym do tego zadania. W 2005 roku został laureatem Paszportu "Polityki" za "nowatorskie i odważne odczytywanie klasyki, za pasję i upór, z jakim diagnozuje stan polskiej rzeczywistości i bada siłę narodowych mitów".

Klata często brał na warsztat klasykę, zarówno polską, jak i europejską. Do jego najbardziej znanych przedstawień należą m.in.: "Rewizor" z Teatru im. Szaniawskiego w Wałbrzychu, spektakl "H" według "Hamleta" Shakespeare'a, zrealizowany w Stoczni Gdańskiej, "Oresteja" w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie.

We Wrocławskim Teatrze Współczesnym stworzył "Transfer!", opowiadający o losach przesiedlanych po II wojnie światowej Polaków i Niemców, ze scenariuszem napisanym na podstawie wspomnień i relacji samych wypędzonych, których reżyser zaprosił do udziału w projekcie.

Inne znaczące przedstawienia Klaty to "Witaj/Żegnaj" Suzan Lori Parks w Teatrze Polskim w Bydgoszczy oraz "Trylogia" na podstawie Henryka Sienkiewicza w Starym Teatrze w Krakowie.
Po łódzkiej premierze na festiwalu spektakl wejdzie do repertuaru wrocławskiego teatru, a w 2010 roku zostanie zaprezentowany w berlińskim Hebbel am Ufer.

- Rozmowy z reżyserem rozpoczęły się w sierpniu zeszłego roku. Prace nad spektaklem są zaawansowane, dobrana została już obsada aktorska - opowiada Knychalska.

Snując rozważania nad fenomenem miejskości, twórcy festiwalu chcą zastanowić się, w jaki sposób historia wpłynęła na indywidualność naszego miasta: jego wymiar społeczny, architekturę i umiejętność radzenia sobie z wszechobecną globalizacją.

Nazwisko głośnego reżysera może przyciągnąć odbiorców kultury z całej Polski. Dlaczego tylko spektakl zrealizowany na potrzeby łódzkiego festiwalu ma wejść do repertuaru teatru wrocławskiego?