Zbliżają się duże inwestycje na Wybrzeżu gdańskim

wielka baza magazynowo-przeładunkowa paliw płynnych. Kolejną inwestycją mają być kawerny solne w rejonie gdyńskiego Kosakowa. To ogromne podziemne zbiorniki wypłukane w złożach soli, służące magazynowaniu strategicznych rezerw państwowych ropy naftowej. Rozbudowana zostanie także baza paliw PERN w Gdańsku Górkach Zachodnich.

- Jesteśmy jedynym przedsiębiorstwem w Polsce zajmującym się logistyką, gdy chodzi o dystrybucję ropy naftowej - podkreśla Robert Soszyński, prezes PERN. - W przypadku produktów naftowych, czyli głównie paliw, jest to kilkadziesiąt procent rynku krajowego. Dysponujemy rurociągami, którymi tłoczymy ropę i paliwa do odbiorców, oraz bazami magazynowymi ropy. W Gdańsku, obok bazy w Górkach Zachodnich, mamy większościowy pakiet udziałów w spółce Naftoport w Gdańsku, będącej operatorem przeładunkowej Bazy Paliw Płynnych w Porcie Północnym.

Baza w Górkach Zachodnich, o łącznej pojemności zbiorników prawie miliona metrów sześc., połączona jest systemem rurociągów z bazą Naftoportu i rafinerią Grupy Lotos w Gdańsku, a także z rurociągiem 'Przyjaźń", wiodącym do Płocka, którym rocznie może być tłoczone w obu kierunkach ponad 30 mln ton ropy.

- Na razie ropę tłoczymy poprzez nitkę rurociągu "Przyjaźń" Adamów - Płock, do Gdańska - wyjaśnia Soszyński. - Jednakże gdyby zaszła konieczność, mamy również możliwość tłoczenia jej z Portu Północnego na południe kraju. Zabezpiecza to Polskę na wypadek, gdyby z jakichś powodów doszło do wstrzymania dostaw ropy z kierunku wschodniego.

Obecnie rzeczywiście odczuwalne jest spore zmniejszenie tranzytu rosyjskiej ropy naftowej rurociągiem "Przyjaźń". Naftoport przeładowuje jej znacznie mniej, co powoduje spadek przychodów PERN. Tranzyt rosyjskiej ropy przez Port Północny spadł o 70 proc. w stosunku do poziomu sprzed trzech lat.

- Nie decyduje to o kondycji finansowej PERN i rekompensowane jest większymi dostawami ropy do rafinerii - zastrzega Robert Soszyński. - Jednak PERN chce zahamować niekorzystną tendencję spadku tranzytu rosyjskiej ropy. W ostatnich latach relacje z partnerem rosyjskim nie były takie, jakich można by sobie życzyć. Powinny być one odbudowane, co pozwoliłoby na zwiększenie ilości ropy przeładowywanej w bazie Naftoportu w Porcie Północnym.
W strategii PERN na lata 2009 - 2013 ujęto nawet zwiększenie pojemności baz ze zbiornikami do magazynowania ropy i zarazem - zdolności przeładunkowych ropy transportowanej drogą morską. Na obszarze Portu Północnego PERN zamierza zbudować bazę magazynowo-przeładunkową, ze zbiornikami przeznaczonymi do gromadzenia zarówno ropy, jak i paliw. Dzięki tej bazie, połączonej ze stanowiskami bazy przeładunkowej w Porcie Północnym, i systemowi rurociągów, można by świadczyć usługi logistyczne związane z dystrybucją ropy i paliw, co nie oznacza obrotu handlowego tymi produktami. PERN, na zlecenie firm naftowych, mógłby magazynować, dostarczać czy blendować - czyli mieszać - paliwa albo ropę pochodzącą z różnych źródeł.

- Nasza nowa baza w porcie gdańskim ma być odpowiednikiem strefy wolnocłowej, gromadzącej zapasy ropy i produkty rafinerii - wyjaśnia Jerzy Melaniuk, członek zarządu PERN. - Zatem będzie ona inna niż nasze bazy w Adamowie, Płocku czy Gdańsku Górkach Zachodnich, w których możemy zmagazynować w sumie 2,8 miliona metrów sześciennych ropy. Kiedy ceny płynnego surowca spadają, można go kupować i magazynować w bazie portowej. Wartość inwestycji w Porcie Północnym szacujemy na około miliard złotych.

Prezes Soszyński nie ukrywa, że PERN chce realizować inwestycję w porcie gdańskim z partnerem zagranicznym, znaczącą na świecie firmą sektora naftowego. Nie wszystko jednak zależy od płockiej firmy. Potrzebna jest zgoda rządu i instytucji rządowych. Jej uzyskanie pozwoli na utworzenie na początku przyszłego roku, wspólnie z partnerem, spółki, która zbudowałaby bazę w Porcie Północnym do roku 2012. Bez wątpienia inwestycja przyczyni się do rozwoju portu gdańskiego, zwiększając ruch statków. Zyska też miasto.

PERN rozpatruje także budowę na Pomorzu kawern, czyli podziemnych zbiorników. - Będą to zbiorniki przeznaczone wyłącznie na ropę naftową, przechowywaną w ramach strategicznych dla państwa rezerw paliw - mówi Robert Soszyński. - Ich budowa ma sens, pod warunkiem że uda się pozyskać pojemność minimum 1 miliona metrów sześciennych. W rzeczywistości najbardziej realna jest budowa zbiorników o pojemności kilku - około pięciu - milionów metrów. Tylko przy dużych pojemnościach budowa kawern jest opłacalna i tańsza od budowy tradycyjnych zbiorników naziemnych. Ponadto taki sposób magazynowania rezerw paliw jest bezpieczniejszy, biorąc pod uwagę jakieś nagłe zdarzenia.

Specjaliści z PERN oceniają, że najlepszą lokalizacją kawern są okolice Dębogórza w gminie Kosakowo. Pod uwagę brana jest także lokalizacja w okolicach Tczewa, którą wskazują z kolei specjaliści z Grupy Lotos. W obu miejscach występują wystarczające pokłady soli, którą można wypłukać dla pozyskania kawern. Ostatecznej decyzji o wyborze lokalizacji jeszcze nie ma.
Spółka nie ujawnia nawet szacunkowych kosztów. Inwestycja byłaby realizowana etapami i zostałaby rozłożona na wiele lat. Budowa systemu kawern to nie tylko proces kosztowny i czasochłonny, ale i wymagający uzyskania wielu zezwoleń środowiskowych.
Największy problem stwarza solanka, powstająca przy wypłukiwaniu pokładów soli. Najlepszym miejscem, gdzie można ją odprowadzić, jest Morze Bałtyckie. Do końca nie wiadomo jednak, w jakim stopniu byłoby to niebezpieczne dla środowiska morskiego.

Dodatkowym utrudnieniem, wiążącym się także z poważnymi kosztami, jest budowa infrastruktury służącej do wypompowania ropy naftowej i przesłania jej do istniejących już baz rafinerii i ropociągów. W tym wypadku również konieczne jest pozyskanie uzgodnień środowiskowych.
W ciągu kilku miesięcy mają być znane wyniki badań dotyczących pojemności pomorskich pokładów soli. Jeśli się one okażą dostatecznie głębokie i na przeszkodzie nie staną negatywne decyzje środowiskowe, za pięć do sześciu lat pierwsze kawerny zaczęłyby przyjmować płynny surowiec energetyczny.

Dystrybutor ropy i paliw

Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń" w Płocku
to spółka Skarbu Państwa. Utworzona została w 1959 roku, na mocy umów rządowych - pomiędzy dawnym ZSRR, Polską, a byłą Niemiecką Republiką Demokratyczną - o dostawach i transporcie ropy naftowej.

W 1963 roku uruchomiono pierwszą nitkę rurociągu "Przyjaźń". Wschodnią jej część, łączącą Adamowo z Płockiem, oddano do eksploatacji w połowie 1972 roku. Rok później uruchomiono drugą nitkę rurociągu "Przyjaźń" Płock - Schwedt. W roku 1991 powstała spółka Naftoport, który wybudował i oddał do użytkowania w gdańskim Porcie Północnym dwa stanowiska do przeładunku ropy naftowej. Od 2002 roku PERN transportuje również rosyjską ropę tranzytową, przeznaczoną na eskport, która ekspediowana jest drogą morską przez Port Północny. Obecnie spółka eksploatuje rurociągi przesyłowe ropy i paliw o łącznej długości około 2500 km.

W 2002 roku rozpoczęła budowę III nitki rurociągu "Przyjaźń", na odcinku wschodnim.

1 mln - prawie tyle metrów sześc. ropy naftowej i paliw płynnych mają pomieścić zbiorniki bazy PERN w Porcie Północnym,

1 mld zł - taki jest szacunkowy koszt budowy bazy magazynowo-przeładunkowej PERN w gdańskim Porcie Północnym.